تولد و دوران کودکی
مرجع عالیقدر آیةاللهاالعظمی آقای حاج شیخ حسین مظاهری، در سال 1312 هجری شمسی در «تیران»، یکی از شهرستانهای استان اصفهان و در خانوادهای مذهبی و روحانی و دوستدار خاندان پیامبر گرامی اسلام«صلیالله علیه وآله وسلم» پا به عرصۀ وجود نهادند. تقید به شریعت و کوشش برای انجام واجبات و ترک محرمات الهی از ویژگی های برجستۀ خانوادۀ آیه الله العظمی مظاهری به ویژه والد ایشان، مرحوم حجة الاسلام و المسلمین حاج شیخ حسن مظاهری بود که این مسأله، سهم بسزایی در رشد و تعالی روحی ایشان و علاقهمندی معظّمله در حوزۀ علمیه داشت.
دوران تحصیل
آیةالله العظمی مظاهری،با پایان دادن به تحصیلات غیر حوزوی، در سال 1326هجری شمسی،برای تحصیل علوم دینی، وارد حوزۀ علمیۀ اصفهان شدند. حوزۀ علمیۀ اصفهان در دورههای قبل،بهویژه در عصر صفوی،با ظهور عالمانی برجسته و سترگ و بر پایی جلسات علمی درخشش فراوان داشت.در دوره ای که آیةالله العظمی مظاهری به تحصیلات حوزوی روی آورده بود،حوزه اصفهان اگر چه درخشش پیشین را نداشت؛امّا همچنان از استادان بزرگ و حوزه های بحث و درس خالی نبود.معظّمله در ابتدا به مدرسه مسجد سید اصفهان،که مقبره مرحوم سیّد شفتی نیز در آنجاست،وارد شده و مشغول به تحصیل شدند. آیةالله العظمی مظاهری دروس دورۀ ادبیات و نیز بخشی از دورۀ سطح را در اصفهان، در نزد استادان بزرگ آن دیار،فرا گرفته و در سال 1330 هجری شمسی، به منظور تکمیل تحصیلات خود و بهره مندی از محضر استادان حوزۀ علمیۀ قم،به این حوزه سترگ پای نهادند و پس از پایان تحصیلات سطح عالیه،در درس خارج فقه و اصول اعاظم حوزۀ علمیۀ قم شرکت جسته و در کنار آن به فراگیری دروس فلسفه، همانند اسفار و شفا و نیز تفسیر و کلام پرداختند. معظّمله در طی این سالها، از تدریس دروس حوزوی نیز غافل نمانده و از آغاز تحصیل،دورس فراگرفته را تدریس میکردند. ایشان،عوامل کامیابی خود در زمینه های علمی را انتخاب استادان و هم مباحثه های خوب،تلاش برای مانع نشدن امور دنیوی در تحصیل، منظم بودن و تقویت دروس پایه میدانند.
اساتید
آیةاللهالعظمی مظاهری، با ورود به حوزۀ علمیۀ اصفهان دروس ادبیات را خدمت دو عالم ادیب، مرحوم حاج آقا جمال خوانساری و حاج آقا احمد مقدس فراگرفته و دروس سطح را نزد حضرات آیات خادمی ،فیاض، طیب،ادیب ومدرس و منظومه حاجی سبزواری را در محضر مرحوم آیةالله حاج شیخ محمود مفید آموختند.با ورود به حوزۀ علمیه قم ، کتاب مکاسب و کفایة الاصول را نزد مرحوم آیةالله حاج شیخ عبدالجواد جبل عاملی و مرحوم آیةالله العظمی مرعشی نجفی و مرحوم آیةالله مجاهدی و مرحوم آیةالله حاج شیخ مرتضی حائری و مرحوم آیةالله سید محمد باقر سلطانی «قدّسسرّهم» خواندند و آنگاه پیش از هشت سال در دروس خارج فقه حضرت آیةالله العظمی بروجردی و ده سال در دروس خارج فقه و اصول حضرت امام خمینی «قدّس سرّه» و بیش از دوازده سال در دروس خارج فقه و اصول آیةالله العظمی محقق داماد حاضر گشتند. همچنین اسفار ملا صدرا، شفای بوعلی سینا و دروس تفسیری و اعتقادی را نزد علامۀ طباطبائی فراگرفتند.
فعالیتهای علمی وفرهنگی
حضرت آیةالله العظمی مظاهری،در سال های زندگی پر برکت خود خدمات علمی، فرهنگی و اجتماعی فراوانی را به انجام رسانیدهاند که تا هم اکنون نیز ادامه دارد.از جمله خدمات معظّمله که تحوّل بزرگی در حوزه های علمیه ایجاد کرد،اهتمام ویژه به درس اخلاق و پرورش روحیۀ معنوی فضلاء و طلاب جوان بود.ایشان پیش از انقلاب با اصرار واستقبال فضلاء وطلاب، درس اخلاق خود را ابتدا در مدرسه فیضیۀ قم آغاز کردند. و اکنون متجاوز از چهل و پنج سال است که این دروس به طور مداوم تشکیل میگردد و از این رهگذر، شاگردان و طلاب فاضلی به مکتب شیعه تقدیم شده است.آیةالله العظمی مظاهری در امر سامان دادن به حوزههای علمیه نیز در پیش و پس از انقلاب خدمات شایانی داشته اند.از جمله، در پیش از انقلاب، به همراه بزرگانی چون آیةالله مصباح یزدی و آیةالله خرازی در تنظیم و تدوین برنامه های علمی و آموزشی موسسۀ در راه حق شرکت جستند که برکات بسیار عظیمی را به همراه داشت.در سال 1374 هجری شمسی نیز با هجرت ایشان از حوزۀ علمیۀ قم به شهر اصفهان ،حوزۀ علمیۀ اصفهان استقلال یافت.در دورۀ حضور معظّمله در اصفهان نیز خدمات فراوانی به آن حوزه کهن ارزانی گشته که از جمله میتوان به تاسیس «مرکز مدیریت حوزه علمیه اصفهان»، «مرکز آموزشهای تخصصی حوزه علمیه اصفهان»، «مرکزمشاورۀ حوزۀ علمیۀ اصفهان»، «مرکز خدمات حوزۀ علمیۀ اصفهان با بخش های مختلف بیمه، مسکن، قرض الحسنه، دفتر تعاون و ...»، «مرکز تحقیقات رایانهای حوزۀ علمیۀ اصفهان» و نیز «مرکز رسیدگی به امور مساجد استان اصفهان» اشاره کرد.
تدریس و تألیف
آیة الله العظمی مظاهری سالیان بسیاری در حوزه های علمیه علاوه بر دروس اخلاق به تدریس دروس مختلف فقهی، اصولی، فلسفی، اقتصادی و. . . پرداخته اند. ایشان چندین بار، شرح منظومه، نهایةالحکمة و بخش هائی از اسفار اربعه را تدریس نموده واز سال 1356 تا کنون به تدریس دروس خارج فقه و اصول اشتغال داشته اند. معظّمله طی این سالها بسیاری از ابواب فقهی همانند طهارة، صلوة، صوم، خمس، زکوة، حجّ، امر به معروف و نهی از منکر، بیع، اجاره، مضاربه، شرکت، ضمان، حواله، کفالت، صلح، حجر، قرض، فلس، قضا، شهادات، حدود ودیات، ولایت فقیه و. . . و همچنین بیش از پنج دوره کامل مباحث علم اصول فقه و یک دوره مبحث قواعد فقهیه را در حوزه علمیه قم و اصفهان تدریس فرموده اند. معظّمله در ضمن تدریس از تألیف و پژوهش نیز غافل نبوده و کتاب های فراوانی را به میراث مکتوب شیعه افزوده اند. فهرست آثار و تألیفات منتشر شده آیة الله العظمی مظاهری، بدین شرح است:
کتب قرآنی:
1- معارف اسلام در سوره یس
2- معاد در قرآن
کتب فقهی:
3- الحاشیة علی العروة الوثقی
4- رساله توضیح المسائل (احکام، اخلاق، عقائد)
5- فقه الولایة و الحکومة الاسلامیه (تقریرات درس خارج فقه ولایت فقیه معظمله در 3 جلد)
6- مناسک حج
7- احکام عمره مفرده
8- استفتائات حجّ و عمره
9- نکته هایی پیرامون ولایت فقیه و حکومت دینی
10- 70 نکته فقهی و اخلاقی مورد احتیاج در حجّ و عمره
11- عصاره دین
12- عوائد الاصول الصّغیر
کتب رجالی
13- «الثقاة الاخیار من رواة الاخبار»: این کتاب که «موسوعه رجالیون ثقه» می باشد، مشتمل بر یک مدخل وسه باب است. مدخل کتاب، شامل ده مقدمه اصلی است که در آن مبانی رجالی حضرت آیت الله العظمی مظاهری«مدظلهالعالی» به قلم معظّمله تحریرشده است پس از آن، سه باب اصلی کتاب، اختصاص به «اسماء، کنیه و القابِ» رجالیون ثقه دارد. در پایان کتاب نیز فهارس عامّه ای مشتمل بر پانزده فهرست تنظیم شده است که امکان دسترسی خوانندگان و محققان را به مطالب گوناگون کتاب تسهیل می نماید
کتب اعتقادی
14- الیوم الآخر
15- الامامة و الولایة فی القرآن (با همکاری حضرات آیات:محمدی گیلانی، محمد یزدی، مصباح، موسوی)
16- برنامه زندگی
17- اسلام آیین رستگاری (شرح اصول و فروع دین اسلام)
کتب اخلاقی
18- دراسات فی الاخلاق و شئون الحکمة العلمیّة
19- عوامل کنترل غرائز در زندگی انسان
20- جهاد با نفس (4 جلد)
21- فرماندهی در اسلام
22- اخلاق در خانه
23- فضائل و رذائل اخلاقی
24- تربیت فرزند در اسلام
25- جبهه و جهاد اکبر
26- خانواده در اسلام
27- به سوی حق
28- ویژگی های معلّم خوب
29- در ساحل سپیده اخلاص
30- اخلاق و خودسازی
31- آفتاب پرهیزکاری
32- اخلاقیات العلاقة الزوجیّة
33- اخلاق و جوان (2 جلد)
34- اخلاق در اداره
35- کاوشی نو در اخلاق اسلامی (2 جلد)
36- اخلاق و خودسازی در مکتب اهل بیت «علیهمالسّلام»
37- حدیث اهل نظر
38- اخلاق در توحید
39- حریمهای اخلاق در آئینه احکام
40- راز عروج
41- اخلاق فرماندهی
42- اعتکاف، سلوک منتظران
43- روزه، سلوک پرهیزکاران
44- راهکارهای عملی درمان وسواس
45- حج، سلوک خدایاجون
46- مشق اخلاق(دفتر اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم)
47- نماز، نجوای مؤمنان
48 - دانش اخلاق اسلامی(4 جلد)
49- محدودۀ پرواز انسان
50- معاد، سرنوشت جاودانۀ انسان
51- صبر، کیمیای سعادت انسان
52- پرسش و پاسخ: سیمای زن در اسلام
53- پرسش و پاسخ: ازدواج و خانواده
54- پرسش و پاسخ: پرسشهای جوانان
کتب عرفانی
55- اسرار حج
56- سیر و سلوک؛ مقدّمه
57- سیر و سلوک؛ یقظه
58- سیر و سلوک؛ توبه
[انتشار شرح سایر منازل سیر و سلوک تا منزل هفتم در دست اقدام است.]
کتب حدیثی
59- شرح و تفسیر دعای کمیل (3 جلد)
60- شرح و تفسیر دعای سحر (2 جلد)
61- شرح و تفسیر مناجات شعبانیه (2 جلد)
62- الحکومة الاسلامیة فی احادیث الشیعة الامامیّة (با همکاری حضرات آیات: خرازی، مصلحی، شهید سلطانی و استادی)
کتب اقتصاد اسلامی
63- احکام اقتصادی در مورد زمین
64- مقایسه بین سیستم اقتصادی (3 جلد)
65- التوازن الاسلامی بین الدنیا و الآخرة (با همکاری حضرات آیات: خرازی، مصلحی، شهید سلطانی و استادی)
کتب تاریخ و سیره
66- زندگانی چهارده معصوم
67- تجلّی حق (نگرشی اخلاقی بر فضائل و سیره پیامبر اکرم صلّیاللهعلیهوآله)
68- مظهر حق (نگرشی اخلاقی بر فضائل و سیره امیرالمومنین علیهالسّلام)
69- پرسش و پاسخ: سیره و فضائل حضرت زهرا«سلاماللهعلیها»
نرم افزارهای منتشر شده
اخلاق
1- نرم افزار خورشید معرفت (حاوی 120 ساعت صوت از دروس اخلاق معظّمله)
2- نرم افزار صفای دل، دفتر اوّل(حاوی 100 ساعت صوت از دروس اخلاق معظّمله)
3- نرم افزار صفای دل، دفتر دوّم(حاوی 70 ساعت صوت از دروس اخلاق معظّمله و متن برخی از کتب اخلاق)
4- نرم افزار تهذیب نفس، شامل دروس اخلاق معظمله به صورت صوتی
5- نرم افزار ازدواج و خانواده شامل سلسله مباحث اخلاقی معظمله در زمینه ازدواج و خانواده (حاوی120 سخنرانی صوتی)
6- عاشورا؛ معلّم اخلاق
7- اخلاق از دیدگاه قرآن و عترت(تبیین فضائل و رذائل اخلاقی)
8- ره توشه حج (بیانات اخلاقی پیرامون حج و عمره)
9- عوامل سقوط انسان
10- فضیلتهای فراموش شده
11- حقالنّاس از دیگاه قرآن و عترت
12- اخلاق کسب و کار
تاریخ و سیره
13- نرم افزار تجلّی حقّ (حاوی 60 جلسه صوتی وتصویری از بیانات معظّمله پیرامون شخصیت و سیره پیامبراعظم«صلّیاللهعلیهوآله»)
14- نرم افزار تجلی کوثر (بیانات معظّمله پیرامون شخصیت و سیره حضرت زهرا «سلاماللهعلیها»)
تفسیر قرآن کریم
15- نرم افزار انسان در قرآن، شامل دروس تفسیری قرآن کریم معظّمله با موضوعات: هدف از خلقت، کرامت، سعادت و شقاوت و . . . ، به صورت صوتی
16- تقسیر اخلاقی قرآن کریم(جزء اول)
17- تفسیر اخلاقی سورۀ مبارکۀ لقمان
مهدویت
18- نرم افزار مهر پنهان، شامل دفتر اول از سلسله مباحث مهدویت معظمله و به صورت صوتی
19- نرم افزار مهر پنهان ، دفتر دوم (حاوی 41 جلسه صوت از مباحث مهدویت معظمله و متن برخی از کتب اخلاقی)
دروس خارج فقه
20- رسالۀ توضیح المسائل
21- نرم افزار کتاب الاجاره، صوت و متن 99 جلسه از دروس خارج فقه
22- نرم افزار کتاب المضاربه، صوت و متن 59 جلسه از دروس خارج فقه
23- نرم افزار کتاب الضّمان، صوت و متن42 جلسه از دروس خارج فقه
24- نرم افزار کتاب الحواله، صوت و متن 21 جلسه از دروس خارج فقه
25- نرم افزار کتاب الکفالة، صوت و متن 11 جلسه از دروس خارج فقه
26- نرم افزار کتاب الصلح، صوت و متن 24 جلسه از دروس خارج فقه
27- نرم افزار کتاب الحجر، صوت و متن 36 جلسه از دروس خارج فقه
28- نرم افزار کتاب القرض، صوت و متن41جلسه از دروس خارج فقه
29- نرم افزار کتاب الفلس، صوت و متن 32 جلسه از دروس خارج فقه
30- نرم افزار کتاب الشرکة، صوت و متن 13جلسه از دروس خارج فقه
31- نرم افزار کتاب القضاء، صوت و متن 147جلسه از دروس خارج فقه
32- نرم افزار کتاب الشّهادات، صوت و متن 86 جلسه از دروس خارج فقه
33- نرم افزار کتاب الحدود و التّعزیرات، صوت و متن 117 جلسه از دروس خارج فقه
34- نرم افزار کتاب القصاص، صوت و متن 88 جلسه از دروس خارج فقه
35- نرم افزار کتاب الدیات، صوت و متن 101 جلسه از دروس خارج فقه
36- نرم افزار کتاب الطّهاره، صوت و متن 512 جلسه از دروس خارج فقه
37- نرم افزار کتاب النّکاح، صوت و متن 244 جلسه از دروس خارج فقه
38- نرم افزار کتاب الطّلاق به ضمیمۀ مباحث خلع و مبارات، صوت و متن 81 جلسه از دروس خارج فقه
دروس خارج اصول
39- نرم افزار اصول الفقه؛ دفتر اوّل: مباحث الفاظ (صوت و متن کامل 264 جلسه از دروس خارج اصول)
40- نرم افزار اصول الفقه؛ دفتر دوّم: مباحث عقلیه (صوت و متن کامل 365 جلسه از دروس خارج)
41- نرم افزار اصول الفقه؛ دفتر سوّم: قواعد فقهیّه (صوت و متن کامل 307 جلسه از دروس خارج اصول)
همچنین آیةالله العظمی مظاهری«مدّظلّهالعالی» در زمینههای دیگر اسلامی نیز تحقیقات و کتب فراوانی نگاشتهاند که تاکنون به چاپ نرسیده است که از آن جمله میتوان به تقریرات فقه و اصول اساتیدشان، کتب و رسالههای متعدّد فقهی و اصولی، کتاب ولایة الفقیه، دورۀ کامل اصول فقه، رسالةٌ فی العرفان، رسالة فی المعاد، المالکیه فی الاسلام و ... اشاره کرد.